Колас Якуб - Адзiнокае Дрэва (На Белорусском Языке)
Якуб Колас
Адзiнокае дрэва
Гэта было самае звычайнае Дрэва. А калi яно i зварачала на сябе ўвагу, то
хiба толькi тым, што стаяла адзiнока. Але той, хто пранiклiва чытаў кнiгу
прыроды i ўглыбляўся ў яе жыццё, яшчэ заўважыў бы, што гэтае Дрэва, апроч свае
адзiноты, мела нешта чыста сваё асаблiвае - тое, што належала толькi яму
аднаму. Нават агульны выгляд яго твару - бо i дрэва мае свой воблiк - меў
характар цiкавай асаблiвасцi. А як такiх шчырых i пранiклiвых знаўцаў або
зусiм не было, або было надта мала, то нiхто не зварочваў на яго ўвагi, i яно
стаяла тут закiданае i крыху зняважанае людзьмi.
Спярша нават здавалася, што гэта закiданае адзiнокае Дрэва стаяла збоку
жыцця - больш гiбела, чым жыло, а на праўду выходзiла, што яно жыло шмат
паўней i глыбей пачувала жыццё нават ад тых дрэў, што раслi ў лесе. Такi ўжо
характар адзiноты: гэта яе ўрода, яе iстота. I хто хоча жыць паўнейшым жыццём
i гастрэй пранiкаць у яго тайны-глыбiнi, той павiнен быць адзiнокiм i
незалежным.
Адзiн толькi Вецер любiў часта варушыць лiсцё гэтага Дрэва, гойдаць яго
галiнкi i шаптаць яму хiтра-лiслiвыя напевы. Толькi Вецер, - хоць i часта ён
дзьме ў пустых галовах, - умее быць сталым, умее маўчаць.
Праўда, крумкач-гарапашнiк не адзiн раз чуў тыя размовы-шэпты Ветра i
Дрэва. Але крумкач залiшне важны для таго, каб разносiць чужыя гутаркi па
свеце, хiба так, знячэўку, прагаворыцца калi. Затое ж крумкач калi што скажа,
то скажа праўду. Затым жа i вароны паважаюць яго, як бiскупа.
Была тут яшчэ адна важная асоба, без якой не адбывалася нiводная тутэйшая
справа. Асоба гэта - Ручаёк. I часта, бывала, iшла жывая гутарка мiж Ветрам,
Дрэвам i Ручайком, а крумкач, начуючы тут, любiў паслухаць iх гаворку i сам
нават устаўляў сваё мудрае слова.
А што было ўсяго найдзiўней, дык гэта тое, што як Вецер, так i Ручаёк
крэпка палюбiлi адзiнокае Дрэва; па гэтай прычыне нiколi не было згоды мiж
Ветрам i Ручайком. Кажу "палюбiлi", бо iначай трудна назваць iх такую шчырую
прыхiльнасць.
Але трэба памятаць, што бадай не кожная рэч мае два бакi: паказны i
праўдзiвы.
Можа, гэта з паказнога боку здавалася, што Ручаёк з Ветрам моцна ўкахалiся
ў Дрэва. Няхай аб гэтым судзяць мудрыя i кемныя людзi, а я толькi раскажу, як
усё тут было.
Вясной i ўлетку часта-часта прылятаў Вецер да Дрэва, абымаў яго i сваiмi
пацалункамi асушаў роску з зялёнага лiсця яго.
- Як я люблю цябе, маё ты мiлае i прыгожае! - гаварыў Вецер. - Ты слухай
толькi мяне i больш нiкога, пакладзiся на маю свядомасць, на сiлу маю, на маё
моцнае каханне. Можа, холадна табе? Я праганю хмары, ачышчу неба i скажу
сонцу, каб грэла цябе. Люблю я дзетак тваiх, бо твае дзеткi - мае дзеткi.
I Вецер прынiкаў да яго яшчэ цясней i абымаў яго моцна-моцна.
Дрэва ўсё дрыжэла не то з радасцi, не то ад трывогi i асыпала сваё
насенне. Вецер падхоплiваў яго i нёс далёка-далёка. За доўгiя часы ён многа
занёс у свет гэтага насення. З насення таго вырас цэлы лес, дзе i спачываў,
калi было горача, гэты хiтры i злы Вецер. Як толькi ён вывiхроўваўся ў свет,
пачынаў балбатаць Ручаёк, цякучы каля саменькага карэння дрэва.
- Ведаеш, любачка, - журчэў Ручаёк, - мне здаецца, што гэты Вецер -
фальшывы твой прыяцель. Языком ён намеле немаведама чаго: ён табе i хмары
разгонiць, i сонцу прыкажа, - слухай яго толькi. А ўвосень вунь якiя штукi
выкiдае! А зiмою што робiць? Ты замiраеш на ўсю зiму, нiчога не чуеш, што ён
тут вытварае. А я хоць праз лёд, ды чую. Свiстун! Не слухай ты яго! Дзе твае
дзеткi? Усiх разаг
